|
Kardeş kıskançlığı doğal 1 his olup, şiddeti ve dışa vurumu bütün çocuğa göre farklılıklar gösterebilir. Kardeş kıskançlığı duygusuyla savaşmak yerine çocuğa bu duygusunu kabul edilebilir olduğu ve nasıl başedeceği öğretilebilir.
Tanım:
Bu duyguyla ilk tanışma 2 yaş civarındadır. Çocuk, herkesin kendisinden daha iyi olduğunu ve kendisinin herkesten daha az sevildiğini düşünmeye başlar.
Belirtiler:
*Kardeş kıskançlığı, kendine acıma, tasa, ufak düşme korkusu, can sıkıntısı, öfke, nefret ve intikam alma düşüncelerinin yanı dizi sevgi, koruma ve yakınlık hissetme isteği gibi karışık duyguların 1 bileşiminden oluşmaktadır. Bu duygulardan en etken olanları öfke, kendine acıma ve tasa duygularıdır.
*Çocuk o güne kadar evde kendisi alaka ve sevgi odağıyken birden ikinci plana itilmiş gibidir. bundan sonra anne babasının ve diğer yakınlarının sevgi ve ilgisini kardeşiyle paylaşmak durumundadır. Sevilmediği düşüncesiyle anneden bütünüyle uzaklaşır, içe kapanır, yemek yememeye ve zayıflamaya başlayabilir.
* Karabasan gördüklerini, çişlerinin geldiğini bahane ederek ilgiyi kendi üzerlerine çekmeye çalışırlar. Altını ıslatma, parmak emme gibi davranışlarla önceki gelişim evresine gerileme görülebilir.
* Hem gün içinde hem de geceleri aşırı sinirli olurlar. Huzursuz 1 görünümleri bulunur, sakinleşmekte zorlanır ve kimi vakit çevrelerindeki insanlara öfkeli davranabilirler. Kendine veya eşyalara yönelik saldırgan davranışlarda bulunabilirler.
* Evden ayrılmayı reddetmeyle ile (Örn: okula gitmek istememe) baş ağrısı, mide bulantısı gibi psikosomatik belirtiler, (emin olmak sebebiyle fiziki muayene yaptırılmalıdır) huzursuzluk, isteksizlik ve diğer stres belirtileri genellikle gözlenebilir.
* Yeni 1 kardeşin doğumu çocukta alaka ve koruyuculuk, sıkıntı ve kıskançlık gibi çelişkili hisler yaşanmasına niçin olur. bundan sonra eskisi kadar sevilmeyeceği korkusu daha anne hamileyken başlayabilir. Son aylarda annenin yorgun, isteksiz ve yepyeni gelecek kardeşin hazırlıkları birlikte uğraşıyor olması çocuğun huysuzlaşıp, anneden ayrılmak istememesine niçin mümkün.
* Bazı çocuklar kıskançlık duygularını açıkça ortaya koyarak kardeşine vurma, onun oyuncağını kırma, "ondan nefret ediyorum" deme gibi davranışlar gösterirken çoğu da bu duygularını bastırır ve aşırı sevgi gösterir, bu davranışın altında bazıları vakit ana-babanın sevgisini kaybetme, tepki görme korkusu yatar.
* Anne babaya genellikle onu sevip sevmediklerini sorma ve sevgilerinden 1 türlü emin olamama yaşanabilir.
Kıskançlıkla baş edebilme:
Sosyal ve ruhsal açıdan sağlıklı çocuklara sahip olmanın yolu birden epey çocuğa sahip olmaktır. Kardeşler arası kıskançlığı yok etmenin herhangi 1 yolu yoktur ve bütünüyle ortadan kaldırılamaz, yalnız hafifletilebilir. Bunun sebebiyle doğumdan önce ve doğumdan sonraları alınması gereken önlemler bulunur.
Doğumdan Önce Yapılması Gerekenler
A. Kıskançlığı en alt düzeyde tutmanın tek yolu, çocuk evin tek çocuğu konumundayken her istekleri yerine getirilmemelidir. Yani şımartılmamalıdır. İlgi ve sevgi normal 1 seviyede tutulursa kardeşin gelişiyle de çocuk aşırı kıskançlık durumları yaşamayacaktır.
B. Çocuk, psikolojik bi şekilde kardeşinin gelişine hazırlanmalı ve aileye katılacak ikinci çocukla alakadar bilgiler verilmelidir. Daha bebek gelmeden çocuğun ruhunda kardeşine karşı sevgi oluşması sağlanabilir.
C. Çocuğu bebeğin gelişine hazırlarken kaygılı olunmamalıdır. Arasıra ana babalar öyle kaygılanır ki, sanki bütün şeyin sonu olacaktır ve bu kaygılarını çocuğu da yansıtırlar. "Sakın kardeşini kıskanma", "Kardeşini kıskanırsan Allah seni cezalandırır","hiç korkma, seni de kardeşin kadar seveceğiz","Ona ne alırsak,aynısın sana da alacağız" gibi ifadeler çocuğu daha da kaygılandırır.
D. Bebekle alakadar yapılan hazırlıklarda abartıya kaçmamak gerekir.
Doğumdan sonraları Yapılması Gerekenler
A. Anne bebekle ilgilenirken büyük çocuğu bütünüyle ilgiden yoksun etmemelidir.
B. Anne-Baba çocuğa olan sevgisini sözlerden ziyade davranışlarıyla göstermelidir.
C. Çocuğun yanında bebeğe aşırı sevgi gösterilerinden kaçınılmalıdır.
D. Büyükanne/baba ve konuklar daha epey bebekle ilgilenirler. Gerekirse büyük çocukla ilgilenmeleri sebebiyle uyarılmalıdır.
F. Bebeğin uyuduğu ortamda gürültü çıkarttığı sebebiyle sert tepkide bulunmak, çocuğun kıskançlığını arttıracaktır. Sert tepki ve ceza yerine daha sakin ifadelerle uyarılmalıdır.
G. Bebeğe ziyan verir endişesiyle çocuk,sürekli bebekten uzaklaştırılmaya çalıştırılmamalıdır. Ziyan verici davranışlara yöneldiği hissedildiğinde uyarılmalıdır; ancak uyarının boyutu kabul edilebilir düzeyde olmalıdır.
H. Kardeşler arası kıyaslamalar hiç yapılmamalıdır. Çünkü bütün biri ayrı kabiliyet ve ilgiye sahiptir.
I. Hamilelikten önce çocuk ana-babasının yanında yatarken,hamilelikle beraber çocuğu farklı 1 odada yatırmak hatalı 1 davranıştır. Buna ilave olarak kendi odasında yatan çocuğu, bebeğin doğumundan sonraları kıskanmasın diye, ana-babasının odasına almak da doğru 1 davranış değildir.
İ. Bebeğin bakımıyla alakadar işlerde büyük kardeşin yardım etmesi sağlanabilir. Çocuk verilen görevi yerine getirdikten sonraları övücü sözlerle ödüllendirilebilir. Bu çeşit faaliyetler zamanla olağanlık haline getirilirse, çocukta kıskançlık yerine koruyuculuk duygularının gelişmesini sağlar.
J. Aile içinde işbirliğine ehemmiyet verilmeli. Çocukların alaka ve yeteneklerine göre ayrı ayrı sorumluluklar verilmeli. Değerlendirmede çabaya ehemmiyet verilmeli.
K. Çocuğun duygularıyla yüzleşmesi sağlanırsa fiziksel şiddet kapsayan davranışlar yok mümkün. Mesela çocuk büyük ise,kardeşi hakkındaki duygularını açığa çıkarmasına faal dinlemeyle yardım edilebilir.
Kıskançlıktan dolayın kötü 1 çocuk olmadığı mesajı verilmelidir. Aksi takdirde çocuk kendini suçlu hissedecektir.
Kısacası, çocuk aileye yepyeni katılan kardeşinden önce nasıl 1 konumda ise, kardeş geldikten sonraları da bu konumu epey az değişiklikle aynen korunmalı.
|
